
Τετάρτη 2 Ιανουαρίου 2008
Δευτέρα 31 Δεκεμβρίου 2007
ΟΛΥΜΠΟΣ
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ
πηγή πληροφοριών: http://pieria.forthnet.gr/paralsc/PARUSIA%20OLYMP.htm
Ο ορεινός όγκος του Ολύμπου βρίσκεται στο μέσο περίπου της ηπειρωτικής Ελλάδας και η προσπέλασή του είναι εύκολη από το εθνικό οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο Αθηνών - Θεσσαλονίκης, και από επαρχιακούς δρόμους που συνδέουν τις πόλεις και χωριά γύρω από το βουνό.
Μέσα στο δρυμό υπάρχουν ορισμένοι δρόμοι και αρκετά μονοπάτια που δίνουν την ευκαιρία στον επισκέπτη να ζήσει από κοντά την ποικιλότητα της βλάστησης και του τοπίου. Για τους έμπειρους ορειβάτες υπάρχουν επίσης διαδρομές με αναρριχήσεις στις απότομες ορθοπλαγιές.
Δύο ωραίες διαδρομές ξεκινούν από το Λιτόχωρο και φθάνουν μέχρι τις κορυφές του Ολύμπου. Η πρώτη ακολουθεί τη χαράδρα του Ενιπέα και ο επισκέπτης μετά από περίπου πέντε ώρες πεζοπορία, φθάνει στη Θέση «Πριόνια», (υψόμετρο
Στην ίδια διαδρομή στο 10ο χιλιόμετρο από το Λιτόχωρο, στη θέση «Σταυρός» υπάρχει το καταφύγιο «Δημ. Μπουντόλας» (υψόμετρο
Τέσσερα χιλιόμετρα πριν από το τέρμα του δρόμου, στη θέση «Γκορτσιά», όπου υπάρχει χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, αρχίζει ένα από τα μονοπάτια που οδηγεί στις κορυφές του Ολύμπου. Από το σημείο αυτό μετά από πέντε περίπου ώρες πεζοπορία, ο ορειβάτης φθάνει στο οροπέδιο των «Μουσών» σε υψόμετρο
Μια άλλη ενδιαφέρουσα πεζοπορική διαδρομή για τις κορυφές, αρχίζει απο τη θέση «Πριόνια», απ΄ όπου σε δύο και μισή περίπου ώρες ο ορειβάτης φθάνει στο καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητος» (υψόμετρο
Σε πολλά σημεία υπάρχουν καθιστικά κοντά σε πηγές και βρύσες που προσφέρουν στιγμές ξεκούρασης και περισυλλογής στους επισκέπτες. Η Δασική Υπηρεσία (Διεύθυνση Δασών Πιερίας) έχει τοποθετήσει σε διάφορα σημεία ενημερωτικές πινακίδες με τον χάρτη του Εθνικού Δρυμού και χρήσιμες οδηγίες.
ΕΠΙΣΗΣ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΩ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΑΝΑΒΑΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ ΚΑΛΥΒΙΑ ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΥ - ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ
ΟΛΥΜΠΟΣ : Ο ΠΡΩΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ
ΟΛΥΜΠΟΣ, το ψηλότερο βουνό μας, η κατοικία των δώδεκα Θεών της αρχαιότητας, είναι η πρώτη περιοχή, για την οποία εφαρμόστηκε πριν από 50 χρόνια, ειδικό καθεστώς προστασίας στην χώρα μας με την κήρυξή του ως Εθνικού Δρυμού το 1938.
Σκοπός της κήρυξης αυτής ήταν «...η διατήρηση στο διηνεκές του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής, δηλαδή της άγριας χλωρίδας, της πανίδας και του φυσικού τοπίου, καθώς και των πολιτιστικών και άλλων αξιών της...,». Ακόμα η ανακήρυξη του Δρυμού έγινε με σκοπό την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας παράλληλα με την περιβαλλοντική εκπαίδευση του κοινού και την ανάπτυξη του τουρισμού στην ευρύτερη περιοχή.
Με ειδική νομοθεσία έχει απαγορευτεί κάθε είδους εκμετάλλευση στην ανατολική πλευρά του βουνού σε έκταση 40.000 στρεμμάτων περίπου που αντιπροσωπεύει τον πυρήνα του Δρυμού. Μια ευρύτερη περιοχή γύρω από τον πυρήνα, χαρακτηρίστηκε «περιφερειακή ζώνη του Δρυμού», ώστε η διαχείριση και εκμετάλλευσή της να γίνεται έτσι ώστε να μην επηρεάζει αρνητικά την προστασία του πυρήνα.
Σήμερα, μετά από ειδική μελέτη, ο Δρυμός πρόκειται να επεκταθεί σε μιαν έκταση 170.000 στρεμμάτων. Πρόκειται να επεκταθεί όμως και ο πυρήνας, ώστε να συμπεριλάβει ορισμένες εκτάσεις που χρειάζονται αυστηρή προστασία.
Ο Όλυμπος είναι παγκόσμια γνωστός τόσο για τα οικολογικά χαρακτηριστικά και την ανεπανάληπτη φυσική ομορφιά του, όσο και για την σχέση του με την αρχαία ελληνική μυθολογία. Η σημασία του Δρυμού έχει αναγνωριστεί όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη και παγκόσμια. Το 1981 η UNESCO ανακήρυξε τον Όλυμπο «Απόθεμα της Βιόσφαιρας». Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει συμπεριλάβει τον Όλυμπο στις «Σημαντικές για rην Ορνιθοπανίδα Περιοχές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας".
Μετά την ανακήρυξη του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου ο Θεσμός των Εθνικών Δρυμών επεκτάθηκε. Μέχρι σήμερα έχουν ανακηρυχτεί δέκα Εθνικοί Δρυμοί σ' ολόκληρη την χώρα που εκτείνονται από το βορειοδυτικό άκρο της χώρας μέχρι το λιβυκό Πέλαγος και περιλαμβάνουν ορισμένα από τα πιο χαρακτηριστικά τοπία με εξαιρετική ποικιλία βιοτόπων και άγριας ζωής.
Στις περιοχές μας, που προστατεύονται με ειδική νομοθεσία από το Υπουργείο Γεωργίας, περιλαμβάνονται ακόμα 19 Αισθητικά Δάση και 51 Διατηρητέα Μνημεία της Φύσεως.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ - ΙΣΤΟΡΙΑ
Το σχήμα του Ολύμπου, η πολύμορφη και ευμετάβλητη γοητεία της φύσης του, οι ψηλές κορυφές του, γεμάτες ομίχλη και χαμηλά σύννεφα που φέρνουν συχνά καταιγίδες, προκάλεσαν δέος και θαυμασμό στον προϊστορικό άνθρωπο που κατοίκησε στους πρόποδές του, όπου η αρχαιολογική σκαπάνη αποκαλύπτει σήμερα ευρήματα από οικισμούς της εποχής του σιδήρου. Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι της περιοχής θα δημιουργήσουν τους θρύλους που αργότερα Θα δώσουν το Δωδεκάθεο των Αρχαίων Ελλήνων.
Οι δώδεκα θεοί κατοικούν στα φαράγγια, «τις πτυχές του Ολύμπου» όπως τα αποκαλεί ο Όμηρος- όπου βρίσκονται και τα παλάτια τους. Το Πάνθεον (ο σημερινός Μύτικας), είναι το σημείο συνάντησής τους, θέατρο των Θυελλωδών συζητήσεών τους. Ο θρόνος του Δία (το σημερινό Στεφάνι), φιλοξενεί αποκλειστικά τον αρχηγό των θεών, τον Δία. Από κει εξαπολύει τους κεραυνούς του δείχνοντας έτσι την «Θεϊκήν του μήνιν». Ο Όλυμπος στην Ιλιάδα ονομάζεται μέγας, μακρύς, αιγλήεις (δηλ. λαμπρός), πολύδενδρος.
Στους πρόποδες του Ολύμπου,
Αλλά και αργότερα η Ιστορία στάθηκε πολυτάραχη στον Όλυμπο. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το βουνό υπήρξε κρησφύγετο και ορμητήριο διασήμων κλεφτών και αρματολών. Στα νεώτερα χρόνια, μετά το 1900, έδρασαν εδώ ληστές. Κατά την εισβολή των Γερμανών το 1941 ο ελληνικός στρατός μαζί με μονάδες Νεοζηλανδών και Αυστραλών έδωσαν σημαντικές μάχες. Αμέσως μετά φώλιασε εδώ η Εθνική Αντίσταση.
Ολόκληρος ο Πιερικός Όλυμπος κηρύχθηκε αρχαιολογικός και ιστορικός χώρος προκειμένου να διαφυλαχθεί η μνημειακή και ιστορική του όψη.
Η ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ
Από τα σχετικά νεώτερα βουνά μας, αφού η ηλικία των κυρίως πετρωμάτων του υπολογίζεται Ότι δεν ξεπερνά τα 200.000.000 χρόνια, ο Όλυμπος είναι ένας σχετικά μικρός σε έκταση και σχεδόν στρογγυλός ορεινός όγκος. Πριν 200.000.000 χρόνια περίπου το μεγαλύτερο τμήμα της Ελλάδας -και της Μεσογείου- βρισκόταν στον πυθμένα μιας ρηχής θάλασσας, άπου αποτέθηκαν τα κύρια υλικά, από τα οποία αργότερα σχηματίσθηκαν τα σημερινά πετρώματα. Τα διάφορα γεωλογικά γεγονότα που ακολούθησαν, προκάλεσαν την ανάδυση όλης της περιοχής και τον βυθό της Θάλασσας.
Πριν από 1.000.000 χρόνια οι παγετώνες κάλυψαν τον Όλυμπο και δημιούργησαν τα πλατώματα και τα κοιλώματα του βουνού. Με την άνοδο της Θερμοκρασίας που ακολούθησε οι πάγοι έλιωσαν, και οι χείμαρροι που δημιουργήθηκαν παρέσυραν μεγάλες ποσότητες Θρυμματισμένων πετρωμάτων στα χαμηλότερα σημεία σχηματίζοντας τα αλλουβιακά ριπίδια που απλώνονται σ' ολόκληρη την περιοχή από τους πρόποδες του βουνού μέχρι την θάλασσα.
Η επίδραση της βροχής και του ανέμου σε συνδυασμό με τις συχνά βίαιες δυνάμεις της φύσης σμίλευσαν τη σημερινή μορφή του Ολύμπου που υψώνεται σαν γιγάντιος πύργος στην Βόρεια Θεσσαλία.
Η πολύπλοκη γεωλογική ιστορία της περιοχής καταφαίνεται και από την γεωμορφολογία του Εθνικού Δρυμού και όλου του Ολύμπου: 52 κορυφές υψώνονται από τα
Η φύση και η διάταξη των πετρωμάτων σε συνδυασμό με το κλίμα ευνοούν την εμφάνιση πολλών πηγών, κυρίως κάτω από τα
ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΖΩΝΕΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗ
Το κλίμα του Ολύμπου στις χαμηλότερες περιοχές είναι τυπικά μεσογειακό, δηλαδή Θερμό και ξηρό το καλοκαίρι και υγρό τον χειμώνα. Στις ψηλότερες περιοχές είναι πιο υγρό και πιο τραχύ με εντονότερα φαινόμενα: σ' αυτές τις περιοχές πέφτει συχνά χιόνι όλο το χειμώνα, ενώ η βροχή και το χιόνι είναι συνηθισμένα φαινόμενα και το καλοκαίρι. Η Θερμοκρασία κυμαίνεται τον χειμώνα από -10 βαθμούς C μέχρι -20oC και το καλοκαίρι γενικά από 0o C μέχρι 20oC, ενώ οι άνεμοι είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο.
Η έντονη ποικιλότητα του ανάγλυφου, ο διαφορετικός προσανατολισμός των πλαγιών και η θέση τους σε σχέση με την Θάλασσα επηρεάζουν κατά τόπους το κλίμα του Ολύμπου με αποτέλεσμα να επικρατούν τοπικές συνθήκες μικροκλίματος που σε συνδυασμό με το γεωλογικό υπόβαθρο και το έδαφος, ευνοούν την ανάπτυξη ιδιαιτέρων τύπων βλάστησης και χαρακτηριστικών βιοτόπων αντίστοιχα.
Η μεγάλη υψομετρική διαφορά, από το επίπεδο της Θάλασσας μέχρι τα 2.917μ. και η μικρή απόσταση από την θάλασσα (μόλις
Υπάρχουν γενικά τέσσερις διαδοχικές ζώνες βλάστησης χωρίς σαφή όρια μεταξύ τους, με πολλές όμως αλληλοδιεισδύσεις και ανακατατάξεις, που οφείλονται στην ποικιλία του ανάγλυφου και του μικροκλίματος.
Στα χαμηλότερα, από υψόμετρο περίπου 300 και μέχρι τα
Υπάρχουν επίσης ορισμένα χαρακτηριστικά φυλλοόδλα είδη: ο μελιός (Fraxinus ornus, το τρίλοβο σφενδάμι (Acer monspessulanum), η κουτσουπιά (Cercis siliquastrum), η κοκορεβυθιά (Pistacia terebinthus).
Από τα 600 έως τα
Μετά την ζώνη αυτή και από υψόμετρο
Πάνω από το δασικό όριο, πέρα από τα
ΤΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΖΩΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ
Η έρευνα των φυτών του Ολύμπου άρχισε πριν 150 χρόνια: το 1836 ο Γάλλος βοτανολόγος Αυcher - Εlογ μελέτησε τα φυτά του Ολύμπου. Στα χρόνια που ακολούθησαν πολλοί επιστήμονες μελέτησαν την χλωρίδα του Ολύμπου. Έχουν παρατηρηθεί και καταγραφεί μέχρι σήμερα πάνω από 1700 είδη φυτών, δηλαδή περίπου το 25% της ελληνικής χλωρίδας.
Τα περισσότερα από αυτά που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο είναι τα συνηθισμένα μεσογειακά και κεντροευρωπαϊκά είδη. Το είδος Jankaea heldreichu, φυτικό λείψανο από την εποχή των παγετώνων, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες. Στην γυμνή από δέντρα αλπική ζώνη υπάρχουν πάνω από 150 είδη φυτών. Από αυτά τα μισά βρίσκονται μόνο στην Βαλκανική χερσόνησο και τα 23 μόνο στον Όλυμπο και πουθενά αλλού.
Η πανίδα του Ολύμπου, που δεν έχει μελετηθεί συστηματικά μέχρι σήμερα, περιλαμβάνει σημαντική ποικιλία ειδών. Έχουν καταγραφεί 32 είδη θηλαστικών; στα οποία περιλαμβάνονται το αγριοκάτσικο (Rυρίcapra rupicapra), το ζαρκάδι (Capreolus capreolus), το αγριογούρουνο (Sus scrofa), η αγριόγατα (Felis sylvestris), το κουνάβι (Martes foina), η αλεπού (Vulpes vulpes), ο σκίουρος (Scίurus vulgaris) κ.ά. Έχουν εντοπιστεί επίσης 108 είδη πτηνών, πολλά από τα οποία, ιδιαίτερα τα αρπακτικά, είναι σπάνια και προστατεύονται αυστηρά από διεθνείς συμβάσεις.
Υπάρχουν ακόμα τα συνηθισμένα ερπετά του ελληνικού χώρου (φίδια, χελώνες, σαύρες κ.λπ.) και ορισμένα αμφίβια στα ρέματα και τις εποχιακές λίμνες, καθώς και μια μεγάλη ποικιλία εντόμων, κυρίως πεταλούδες, για τις οποίες ο Όλυμπος φημίζεται.
Στην αρχαιότητα υπήρχαν λιοντάρια (Παυσανίας) ενώ τουλάχιστον μέχρι τον 16ο αιώνα υπήρχαν αρκούδες (Βίος Aγίoυ Διονυσίου του νεωτέρου).
ΤΑ ΕΝΔΗΜΙΚΑ ΦΥΤΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ
1. Achillea ambrosiaca 2. Alyssum handelu 3. Asprerula muscosa 4. Aubrieta thessala 5. Campanula oreadum 6. Carum adamovicu 7. Centaurea incompleta 8. Centaurea litochorea 9. Centaurea transiens 10. Cerastrium theophrasti 11. Erysimum olympicum 12. Festuca olympica 13. Genίsta sakellariadis 14. Jankaea heldreichu 15. Ligusticum olympicum 16. Melampyrum ciliatum 17. Ροα thessala 18. Potentilla deorum 19. RyncJiosinapis nivalis 20. Silene dionysu 21. Silene oligantha 22. Veronica thessalica 23. Viola strus - notata
Κανονισμός Εθνικού Δρυμού Ολύμπου
Μέσα στο δρυμό ισχύει ειδικός «Κανονισμός» που προβλέπει τα ακόλουθα:
- Η είσοδος στον Δρυμό επιτρέπεται μόνο από τους υπάρχοντες δρόμους και η κυκλοφορία επιτρέπεται από την ανατολή μέχρι την δύση του ηλίου μόνο στα διαμορφωμένα μονοπάτια.
- Ο επισκέπτης πρέπει να ξέρει ότι δεν επιτρέπονται τα παρακάτω:
- Η είσοδος σε παιδιά κάτω των 14 χρονών χωρίς συνοδό.
- Η στάθμευση σε χώρους άλλους εκτός από τους ειδικούς χώρους στάθμευσης.
- Η κοπή δέντρων, η μεταφορά φυτοχώματος, το ξερίζωμα και η συλλογή θάμνων, φυτών, σπόρων.
- Το κυνήγι κάθε ζώου με οποιοδήποτε μέσο σε όλη την διάρκεια του χρόνου.
- Η καταστροφή και η συλλογή φωλιών, αυγών ή νεοσσών και γενικά η ενόχληση και καταστροφή ειδών της πανίδας.
- Η πρόκληση ζημιών σε γεωλογικούς σχηματισμούς.
- Η ελεύθερη κυκλοφορία οποιονδήποτε ζώων που συνοδεύουν επισκέπτες.
- Ο Δρυμός προστατεύεται με ειδική νομοθεσία. Για τους παραβάτες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν.Δ. 86/1969, του Ν.Δ. 996/1971 του νόμου 177/1975 και του νόμου 998/1979.
- Αρμόδιες Δασικές Αρχές - πληροφορίες:
- Διεύθυνση Δασών Νομού Πιερίας, Κατερίνη, τηλ. 0351-23350, 23720.
- Δασονομείο Λιτόχωρου, τηλ. 0352-81042.
- Τμήμα Δασικού Περιβάλλοντος - Εθνικών Δρυμών - Δασικής Αναψυχής, Αθήνα 101 64, Ιπποκράτους 3-5, τηλ. 363.7659.